Angststoornissen behoren tot de meest voorkomende psychische aandoeningen in de kinder- en jeugdfase. Veel jongeren hebben last van overmatige zorgen, sociale onzekerheid of slaapproblemen, die hun dagelijks functioneren en ontwikkeling sterk kunnen beïnvloeden (1).
Parallel aan het groeiende bewustzijn rondom mentale gezondheid neemt ook de belangstelling toe voor alternatieve behandelopties, waaronder cannabidiol (CBD). Maar kan CBD-olie kinderen en jongeren met angststoornissen daadwerkelijk helpen? En is het veilig?
Dit artikel vat de huidige stand van de wetenschappelijke kennis samen. Het is uitsluitend bedoeld ter informatie en vervangt geen medisch advies of diagnose.
Wat zijn angststoornissen bij kinderen en jongeren?
Angst hoort bij het leven, maar wanneer angst buitensporig sterk is of langdurig aanhoudt, spreekt men van een angststoornis. Tot de meest voorkomende vormen bij jongeren behoren:
- Gegeneraliseerde angststoornis: aanhoudende zorgen over school, gezin of gezondheid
- Sociale fobie: sterke angst voor beoordeling of afwijzing
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS): angstklachten na traumatische gebeurtenissen
Typische symptomen zijn terugtrekgedrag, slaapproblemen, lagere prestaties of concentratieproblemen. Zonder behandeling kunnen dergelijke angsten de emotionele en sociale ontwikkeling op de lange termijn beïnvloeden.
Wat is CBD en hoe werkt het in het lichaam?
CBD (cannabidiol) is een plantaardige stof uit de hennepplant. In tegenstelling tot THC is het niet psychoactief en veroorzaakt het dus geen “high”.
CBD werkt via het endocannabinoïdesysteem (ECS), dat veel processen in het lichaam reguleert, waaronder stemming, stress, slaap en pijnbeleving (2). CBD beïnvloedt daarbij meerdere receptoren en signaalstoffen:
- CB1- en CB2-receptoren: betrokken bij stemming en neurale activiteit
- Anandamide: CBD kan de spiegel verhogen; anandamide wordt soms het “geluksmolecuul” genoemd
- 5-HT1A-receptoren: onderdeel van het serotoninesysteem, belangrijk voor stemmingsregulatie
- GABA- en GPR55-receptoren: betrokken bij kalmering, prikkelremming en angstregulatie
Deze diverse werkingsmechanismen verklaren waarom CBD in studies vaak een anxiolytisch (angstremmend) effect laat zien, zonder roes of afhankelijkheidspotentieel.
Wetenschappelijke stand van zaken: CBD bij angststoornissen op jeugdleeftijd
Casusbeschrijving: PTSS bij een 10-jarig meisje
Een veelgeciteerde casus uit de VS beschrijft een 10-jarig meisje met PTSS, met ernstige angstklachten en slaapproblemen (3). Na onvoldoende effect van klassieke medicatie kreeg zij CBD-olie (25 mg per dag, sublinguaal).
Resultaat: de slaapkwaliteit verbeterde duidelijk, de angstsymptomen namen af en er traden geen relevante bijwerkingen op. Na vijf maanden bleef de verbetering stabiel.
Open-label studie (Australië): CBD bij therapieresistente angst
In Australië werden 31 jongeren (12–25 jaar) met ernstige angststoornissen onderzocht die onvoldoende reageerden op gedragstherapie of antidepressiva (4). Zij kregen CBD (tot 800 mg per dag) aanvullend op de standaardbehandeling.
Na 12 weken:
- 43% afname van angstsymptomen
- Verbetering van stemming en sociaal functioneren
- Bijwerkingen: meestal mild, vermoeidheid, licht sombere stemming, opvliegers
Er werden geen ernstige bijwerkingen gemeld en de verdraagbaarheid werd over het algemeen als goed beoordeeld.
Gerandomiseerde studie (Japan): sociale fobie
Een gecontroleerde studie uit Japan onderzocht 37 jongeren (18–19 jaar) met een sociale angststoornis (5). Gedurende vier weken kregen zij 300 mg CBD of placebo.
Resultaat:
- In de CBD-groep daalde de gemeten angst significant sterker dan in de placebogroep.
- Er werden geen ernstige bijwerkingen waargenomen.
Dit levert eerste aanwijzingen dat CBD ook op jeugdleeftijd angst kan verminderen.
Wat zeggen experts over het gebruik van CBD bij jongeren?
Vakorganisaties benadrukken: de resultaten tot nu toe zijn veelbelovend, maar nog onvoldoende voor een algemene aanbeveling.
Omdat het brein van jongeren nog in ontwikkeling is, is voorzichtigheid geboden. Specialisten adviseren CBD alleen in uitzonderlijke gevallen en onder medische begeleiding, bijvoorbeeld wanneer andere behandelingen onvoldoende effect hebben (6).
Daarnaast zou voor kinderen uitsluitend medisch gecontroleerde CBD moeten worden gebruikt, om verontreinigingen en foutieve doseringen te voorkomen.
Veiligheid en mogelijke bijwerkingen
De beschikbare studies laten zien dat CBD bij kinderen en jongeren meestal goed wordt verdragen (7). Veelvoorkomende, doorgaans milde bijwerkingen zijn:
- Vermoeidheid of slaperigheid
- Minder eetlust
- Diarree
- Zelden: verhoogde leverwaarden bij hoge doseringen
Omdat kinderen gevoeliger kunnen reageren, moet de dosering individueel en langzaam worden opgebouwd, altijd onder toezicht van een arts.
Regelgeving
In Duitsland is CBD legaal, zolang het uit gecertificeerde industriële hennep komt en minder dan 0,2% THC bevat.
Het enige goedgekeurde CBD-geneesmiddel voor kinderen is Epidiolex, dat wordt ingezet bij bepaalde vormen van epilepsie (Dravet- en Lennox-Gastaut-syndroom) (8).
Voor angststoornissen bestaat momenteel geen officiële indicatie of goedkeuring.
Ouders doen er daarom goed aan altijd eerst overleg te plegen met een arts voordat zij CBD-producten bij kinderen of jongeren gebruiken.
Conclusie: potentieel, maar met voorzichtigheid
Eerste wetenschappelijke data suggereren dat CBD bij kinderen en jongeren met angststoornissen mogelijk kan helpen, vooral wanneer klassieke therapieën onvoldoende effect hebben.
De tot nu toe beschikbare studies laten een goede verdraagbaarheid en positieve effecten op angst en slaap zien. Tegelijkertijd ontbreken langetermijndata en duidelijke doseringsrichtlijnen.
Daarom geldt: CBD kan een aanvullende optie zijn, maar alleen onder medische begeleiding en nooit als vervanging van bewezen therapieën.
Wie CBD-olie voor kinderen overweegt, kiest bij voorkeur uitsluitend voor laboratoriumgeteste, THC-arme producten en past deze altijd toe onder begeleiding van een arts.
Bronnen
- Bundesministerium für Gesundheit (2024). Resultaten van de CaPRis-studie: verhoogd risico op angststoornissen door cannabisgebruik bij jongeren. https://www.bundesgesundheitsministerium.de/fileadmin/Dateien/5_Publikationen/Drogen_und_Sucht/Berichte/Broschuere/BMG_CaPris_A5_Info_web.pdf
- Devinsky O, Cross JH, Laux L, et al. Trial of cannabidiol for drug-resistant seizures in the Dravet syndrome. N Engl J Med. 2017;376(21):2011-2020. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1611618
- Shannon S, Opila-Lehman J. Effectiveness of cannabidiol oil for pediatric anxiety and insomnia as part of posttraumatic stress disorder: A case report. The Permanente Journal. 2016 Fall;20(4):16-005. https://doi.org/10.7812/TPP/16-005
- Berger M, et al. Cannabidiol for treatment-resistant anxiety disorders in young people: an open-label trial. Journal of Clinical Psychiatry. 2022 Aug 2;83(5):21m14254. https://doi.org/10.4088/JCP.21m14254
- Masataka N. Anxiolytic effects of repeated cannabidiol treatment in teenagers with social anxiety disorders. Frontiers in Psychology. 2019 Nov 7;10:2466. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02466
- Efron D, Taylor K. Medicinal Cannabis for Paediatric Developmental, Behavioural and Mental Health Disorders. Int J Environ Res Public Health. 2023 Apr 7;20(8):5430. https://doi.org/10.3390/ijerph20085430
- Iffland K, Grotenhermen F. (2017). An update on safety and side effects of cannabidiol: A review of clinical data and relevant animal studies. Cannabis and Cannabinoid Research, 2(1), 139–154. https://doi.org/10.1089/can.2016.0034
- World Health Organization (WHO). (2018). Cannabidiol (CBD) Pre-Review Report. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/controlled-substances/cannabidiol-pre-review.pdf
